Trong hơn mười năm trở lại đây, cà phê đã trở thành cây trồng chủ lực của nền nông nghiệp xuất khẩu Việt Nam, với sản lượng và chất lượng tự hào thuộc top 5 thế giới. Để đạt được điều này, đòi hỏi người nông dân cần trang bị nhiều hơn các kiến thức cần thiết về kỹ thuật và cách chăm sóc cây cà phê, Trong đó, thực hiện chăm sóc đúng cách cây cà phê mới trồng phát triển khỏe mạnh và bền vững, để tương lai cho ra sản lượng cao và chất lượng tốt nhất là vô cùng quan trọng. Hãy cùng Organic Viejoy Farm Việt Nam tìm hiểu chi tiết về kỹ thuật chăm sóc cà phê mới trồng cho cây cứng cáp và xanh tốt bạn nhé!
Điều kiện sinh thái để cây cà phê mới trồng phát triển tốt
Thổ nhưỡng
Cây cà phê sinh trưởng mạnh trên các nền đất có độ thoát nước tốt, tơi xốp như đất đỏ bazan, đất thịt nhẹ,… Tầng canh tác dày với độ sâu khoảng 1m, giàu mùn. Độ pH phù hợp cho cây cà phê phát triển là 4,5 – 5. Đối với nền đất đã trồng cà phê lâu năm, cần cày ải, phơi đất thật kỹ và trồng các loại cây khác ít nhất 2 mùa vụ trước khi trồng lại cà phê.

Khí hậu
Đối với cà phê vối, cà phê mít: khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, nhiệt độ trung bình 26 độ C, lượng mưa trung bình 2000mm/năm. Phù hợp ánh sáng tán xạ và gió nhẹ.
Đối với cà phê chè: khí hậu cận ôn đới, nhiệt độ trung bình 22 độ C, lượng mưa trung bình 1800mm/năm. Phù hợp ánh sáng tán xạ và gió nhẹ.
Cách chăm sóc cà phê mới trồng
1. Trồng dặm
Sau khi trồng mới 15 – 20 ngày, cần kiểm tra vườn cây để phát hiện những cây bị chết và tiến hành trồng dặm. Việc trồng dặm cần kết thúc trước mùa mưa 2 tháng. Trồng dặm cây con ngay tại vị trí cây đã chết với các thao tác giống như khi trồng mới.
2. Làm cỏ, tủ bồn
Làm cỏ sạch sẽ trước khi trồng cà phê. Lưu ý, đối với các loài cỏ rất khó diệt như cỏ gấu, cỏ chỉ,…cần phải dãy bỏ gốc cỏ hoặc dùng thuốc hóa học để xịt.
Thực hiện tủ bồn quanh gốc cà phê mới trồng nhằm tránh xói mòn khi tưới nước và giúp đất tơi xốp, tạo điều kiện cho cây cà phê con nhanh ra rễ. Làm bồn có đường kính 1m; thành bồn rộng 20cm, cao 10cm.
3. Chắn gió, tạo bóng mát
Ngay sau khi trồng, cần che chắn cây cà phê con tránh khỏi nắng gắt và gió cường độ mạnh. Có thể tận dụng các vật liệu tại chỗ như tàu dừa, tàu lá chuối, rơm khô phủ xung quanh cây con.
Cân nhắc trồng xen canh cây cà phê với các loại cây khác như chuối, ca cao, mắc ca, hồ tiêu,…vừa giúp chắn gió, tạo bóng mát cho cây cà phê, vừa giúp khai thác tối đa lợi ích kinh tế từ vườn.
4. Làm túp che chống hạn và rét cho cây cà phê mới trồng
Cây cà phê con mới trồng thường yếu, lá mỏng và thưa. Vào những ngày trời nắng nóng hay có sương giá, cần che túp cho cây cà phê con để giúp cây vượt qua những giai đoạn thời tiết khắc nghiệt. Túp cao cách ngọn cà phê 15 cm để hạn chế đè lên cây.
5. Dinh dưỡng và nước tưới cho cà phê mới trồng
Để bón phân cho cây cà phê mới trồng, bà con nên bón lót phân vô cơ kết hợp với phân trùn quế trước khi trồng giúp đất tơi xốp, giàu mùn, cây cà phê con nhanh bén rễ. Nếu sử dụng các loại phân bón hữu cơ khác, cần xử lý và ủ mục trước khi bón.
Sau khi trồng 2 tháng, bón mỗi gốc 30g Urea và 15g Kali clorua (tỉ lệ 2:1). Cách bón: đào lỗ sâu 10cm, cách gốc 20cm, bón phân và lấp đất kín.
Cây cà phê không chịu được ngập úng, có thể chịu hạn nhẹ. Tuy nhiên ở giai đoạn mới trồng, cần tạo điều kiện tối ưu để cây con nhanh thích ứng và phát triển tốt. Độ ẩm cần được kiểm tra thường xuyên, đất thoát nước tốt, hạn chế để cây bị khô hạn hay ngập nước.
Kỹ thuật chăm sóc cà phê mới trồng
1. Làm cỏ, tủ gốc
Thường xuyên làm cỏ để cây cà phê con không bị lấn át, nhận được đủ ánh sáng mặt trời và tránh việc cạnh tranh dinh dưỡng. Bên cạnh đó, thực hiện tủ gốc quanh bồn để hạn chế cỏ dại mọc vượt cây cà phê.
Sử dụng rơm khô, cỏ khô hoặc các loại cây phân xanh như cỏ lào, cây họ đậu để tủ gốc. Độ dày cần tủ là 10 – 15cm và cách gốc 10cm để tránh mối tấn công gốc cà phê.
2. Chắn gió, tạo bóng mát
Cà phê là cây ưa ánh sáng tán xạ và gió nhẹ. Gió cường độ mạnh có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển, đặc biệt là ở giai đoạn ra hoa, đậu quả. Vì vậy, ngay từ giai đoạn cây còn nhỏ, cần trồng thêm các cây chắn gió và che bóng cho vườn cà phê.
Đối với cây chắn gió: trồng xung quanh vườn cà phê, phía hướng gió chính thổi về. Chiều rộng của vành đai chắn gió là 5 – 6m. Các loại cây thường được trồng là cây thân gỗ lớn, cứng cáp như xà cừ, muồng vàng, muồng anh đào,…
Đối với cây che bóng: giai đoạn 1 – 2 năm đầu tiên, có thể trồng xen cây ngắn ngày như cây họ đậu. Những năm tiếp theo khi cây cà phê đã cao lớn, trồng xen các cây che bóng khác như keo dậu, vông nem, muồng anh đào,… Thường xuyên kiểm tra, tỉa tán của những cây che bóng, hạn chế tình trạng cây che bóng mọc lấn át cây cà phê.
3. Cắt tỉa cành, tạo dáng cho cây cà phê mới trồng
Kiểm tra vườn cà phê thường xuyên, bẻ chồi mọc vượt từ thân cây chính và nách lá trước mỗi đợt bón phân.
Cắt bỏ cành tăm, cành yếu, cành khô, cành bị sâu bệnh. Giữ lại các cành đối xứng khỏe mạnh để tạo thành bộ khung tán cân đối.
Cắt bớt các cành thứ cấp trên cao để ánh sáng có thể lọt xuống các cành phía dưới.
Cắt bỏ ngọn nếu cây mọc vượt quá 2m để thuận cho việc thu hoạch trái về sau.
4. Dinh dưỡng và nước tưới
Dinh dưỡng
Cà phê giai đoạn cây con cần được cung cấp đầy đủ các nguyên tố đa – trung – vi lượng, đặc biệt là đạm và lân. Đạm giúp phát triển thân, lá và phân cành mới. Lân giúp phát triển bộ rễ, cứng chắc thân và cành.
Phân vô cơ: NPK 20-20-15 + TE
- Mỗi năm bón 3 lần.
- Mỗi lần bón 50 – 150g cho một gốc (tùy theo độ tuổi của cây, cây càng lớn lượng phân bón càng nhiều).
- Cách bón: đào rãnh sâu 10cm, cách gốc 20cm, rải phân vào rãnh rồi lấp đất lại để hạn chế phân bị rửa trôi.
Phân hữu cơ:
- Đối với phân trùn quế, mỗi năm bón 2 lần, mỗi lần bón 2 – 5kg cho một gốc để giúp đất tơi xốp, giàu mùn, có một lượng trùn sống dồi dào hoạt động trong đất.
- Đối với các loại phân chuồng khác, cần xử lí và ủ hoai để tiêu diệt mầm bệnh trước khi đem bón cho cây.

Nước tưới
Vào mùa khô cần tiến hành tưới nước cho cây cà phê con 2 – 3 lần mỗi tháng, cách nhau 10 – 15 tùy vào độ nắng nóng. Chọn thời điểm tưới vào buổi sáng nắng dịu hoặc buổi chiều trời mát, hạn chế tưới vào buổi trưa nắng gắt vì sẽ khiến nhiệt độ của đất thay đổi đột ngột, cây dễ bị héo úa.
Có thể tưới thủ công hoặc sử dụng hệ thống tưới tự động tùy theo tình hình nguồn nước và điều kiện kinh tế, chỉ cần đảm bảo cây cà phê luôn được cung cấp đủ lượng nước cần thiết.
Phòng trị sâu bệnh thường gặp trên cà phê mới trồng và cà phê con
Sâu hại
Sâu đục thân: có tên khoa học Xylotrechuss quadripes Chev., đây là đối tượng nguy hiểm nhất đối với cây cà phê. Chúng xuất hiện quanh năm và hoạt động trong thân, cành cây cà phê nên rất khó phát hiện.
Cách phòng trị: Thường xuyên kiểm tra vườn cây để phát hiện kịp thời các cây bị sâu đục; chặt bỏ và đem đốt các cành hư để ngăn chặn lây lan. Trồng các giống cà phê cây thấp, tán nhỏ, đốt ngắn để hạn chế sự tấn công của sâu đục thân.
Mọt đục cành: Mọt thường xuất hiện vào mùa khô và tấn công lên các cành non làm cành chết khô.
Cách phòng trị: tốt nhất là thường xuyên kiểm tra vườn cà phê để phát hiện kịp thời các cành bị mọt tấn công; chặt bỏ, gom đốt ngay để ngăn chặn sự lây lan của mọt.
Mối: Thường xuất hiện vào mùa khô. Đây là loài côn trùng miệng nhai, chúng có thể gặm nhấm thân và cành cà phê khiến cây bị gãy đổ hoặc ảnh hưởng đến việc vận chuyển dinh dưỡng của cây.
Cách phòng trị: Khi bắt đầu trồng mới, đặc biệt trên những nền đất mới khai hoang, nên cày ải đất kỹ càng, kết hợp bón vôi và xử lí bằng thuốc hóa học để diệt trừ mối.
Bệnh sưng rễ do tuyến trùng: Tuyến trùng có sẵn trong đất, thường tấn công vào bộ rễ của cây cà phê con, làm cho rễ cây bị sưng phù, biến dạng, không thể hút chất dinh dưỡng. Cây cà phê bị tuyến trùng rễ sẽ còi cọc, thậm chí gây chết.
Cách phòng trị: tốt nhất là xử lí đất trước khi trồng bằng cách bón vôi và cày ải nhiều lần, phơi đất kỹ càng, đồng thời bổ sung lượng lớn Trichoderma nhằm giúp ức chế hoạt động của tuyến trùng. Những cây đã nhiễm bệnh cần nhổ và đem đi nơi khác đốt bỏ. Nền đất đã bị bệnh không được trồng cà phê ngay mà phải luân canh với cây trồng khác tối thiểu 2 năm.
Bệnh hại
Bệnh gỉ sắt: do nấm Hemileia vastatrix Bet.Br gây ra. Bệnh tấn công mặt dưới lá cà phê, trên mặt vết bệnh có một lớp vàng cam là bào tử của nấm bệnh.
Cách phòng trị: Phòng ngừa bằng cách bón vôi khử trùng đất hằng năm, kết hợp sử dụng nấm đối kháng Trichoderma ít nhất 2 lần/năm. Khi cây đã bị nhiễm bệnh, sử dụng các loại thuốc gốc đồng để phun lên lá. Có thể phun thuốc phòng trừ nhiều đợt ngay từ đầu mùa mưa, mỗi tháng phun 1 lần và phun trực tiếp vào mặt dưới của lá.
Bệnh lở cổ rễ: Do nấm Rhizoctonia sp gây ra. Bệnh thường chỉ xuất hiện trong giai đoạn cây cà phê còn nhỏ.
Cách phòng trị: Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma bón xung quanh gốc để ức chế nấm gây bệnh. Nếu cây vừa mới nhiễm bệnh, dùng thuốc có chứa đồng nano để tiêu diệt nấm bệnh bằng cách tưới trực tiếp dung dịch lên gốc 3 lần, mỗi lần cách nhau 10 ngày. Nếu cây đã bị bệnh nặng, phải nhổ ra khỏi vườn và xử lí, đồng thời khử trùng đất bằng vôi và bổ sung Trichoderma.
Bạn có thể tìm hiểu thêm Phân bón Hữu Cơ của Organic Viejoy Farm, sản xuất từ phân gà với lượng đạm cao, tốt cho môi trường, tăng cường sức đề kháng cho cây và phòng trừ sâu bệnh rất tốt.

Follow Fanpage của Organic Viejoy Farm Việt Nam để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị và bổ ích.